Αρχείο συντάκτη dandy

Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΟΛΟΘΟΥΡΙΟΥ HOLOTHURIA TUBULOSA

EΦΑΡΜΟΓΗ ΝΕΩΝ – ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΑΧΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΤΩΝ ΥΔΑΤΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΣΤΟ ΥΠΟΣΤΡΩΜΑ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΟΛΟΘΟΥΡΙΟΥ HOLOTHURIATUBULOS

Βασική ιδέα του προγράμματος είναι εκμετάλλευση ενός βενθικού οργανισμού με σκοπό την ανάπτυξη και εφαρμογή μιας νέας πρακτικής στον κλάδο των υδατοκαλλιεργειών στην Ελλάδα με γνώμονα την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών τους επιπτώσεων στο υπόστρωμα. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού θα χρησιμοποιηθεί το ολοθούριοHolothuriatubulosa*, το οποίο είναι ενδημικό είδος της μεσογείου και μπορεί να αποτελέσει ένα μέσο εξυγίανσης του υποστρώματος των υδατοκαλλιεργειών με την απομάκρυνση του ρυπαντικού τους φορτίου (απεκκρίματα ψαριών, υπολείμματα τροφών, κ.λπ.) μέσω της κατανάλωσης.

 

Επιστημονικός Υπεύθυνος του Έργου

Ν. Νεοφύτου, Επίκ. Καθηγητής Π.Θ.

Oλοθούρια

holothuria003

Τα ολοθούρια, γνωστά με την κοινή ονομασία «αγγούρια της θάλασσας», ανήκουν στα ανώτερα ασπόνδυλα και ταξινομικά, κατατάσσονται στο φύλο των Εχινοδέρμων, μαζί με τους αχινούς, τους αστερίες, τους οφίουρους και τα κρινοειδή. Σε αντίθεση, όμως, με τις υπόλοιπες κλάσεις των Εχινοδέρμων, τα ολοθούρια έχουν γενικά μαλακό, μυώδες σώμα, με δερματώδη υφή, σχήμα επίμηκες κυλινδρικό με αμφίπλευρη συμμετρία, ενώ δε φέρουν άκανθες (Tortonese&Vadon 1987). Πρόκειται για αποκλειστικά θαλάσσιους οργανισμούς με παγκόσμια εξάπλωση, από τους πόλους μέχρι και τις τροπικές περιοχές. Η βαθυμετρική τους διανομή είναι ευρύτατη καθώς απαντούν από την ανώτερη υποπαραλιακή ζώνη μέχρι και τις αβυσσαίες περιοχές, σε βάθη μεγαλύτερα των 10,000 μέτρων.

Η συντριπτική πλειοψηφία των ειδών συγκαταλέγεται στους βενθικούς οργανισμούς καθώς πολύ λίγα είδη είναι πελαγικά. Ζουν σε διάφορους τύπους υποστρωμάτων, τόσο σε βραχώδεις ή κοραλλιογενείς πυθμένες, όσο και σε αμμώδεις, άμμο-ιλυώδεις και ιλυώδεις πυθμένες. Έχουν έντονη κρυπτική συμπεριφορά και δραστηριοποιούνται κυρίως τη νύχτα, ενώ κατά τη διάρκεια της ημέρας, παραμένουν σχεδόν ακίνητα, ακουμπώντας στον πυθμένα με την κοιλιακή τους επιφάνεια. Ανάλογα με το είδος, το σωματικό τους μέγεθος κυμαίνεται από 1-2 cm μέχρι κάποια μέτρα, ενώ ο εξωτερικός τους χρωματισμός περιλαμβάνει αποχρώσεις του μαύρου, του καφέ ή του λευκού.

Τα περισσότερα είδη ολοθούριων είναι γονοχωριστικά και η αναπαραγωγή τους είναι, κατά κανόνα, εγγενής και συνήθως ακολουθεί ετήσιο κύκλο. Στις εύκρατες περιοχές, η απελευθέρωση των γαμετών από τα δύο φύλα, γίνεται κατά τη διάρκεια της θερμής περιόδου του έτους και η γονιμοποίηση πραγματοποιείται στην υδάτινη στήλη. Χαρακτηρίζονται από έμμεση ανάπτυξη, καθώς μεταξύ της γονιμοποίησης και του νεαρού ατόμου, παρεμβάλλονται διαφορετικές πλαγκτονικές προνύμφες, ανάλογα με το είδος. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η μεταμόρφωση σε νεαρό ολοθούριο ολοκληρώνεται πριν την εγκατάστασή του στο υπόστρωμα.

Στην πλειοψηφία τους, τα ολοθούρια είναι ιζηματοφάγοι οργανισμοί που καταπίνουν μεγάλες ποσότητες άμμου και λάσπης και καταναλώνουν πλαγκτόν ή βιογενή θρύμματα (σωματιδιακό οργανικό υλικό, detritus). Διαδραματίζουν έτσι σημαντικό ρόλο στην αναμόχλευση του ιζήματος και στην ανακύκλωση των θρεπτικών συστατικών του. Ακόμα, εξισορροπούν σε μεγάλο βαθμό την ανάπτυξη του βακτηριακού φορτίου και ενισχύουν την πρωτογενή παραγωγή, μετατρέποντας τα οργανικά θρύμματα σε αζωτούχες ενώσεις (Amon&Herndl 1991, Coulon&Jangoux 1993, Meysmanetal. 2006, MacTavishetal. 2012).

Μέχρι σήμερα έχουν περιγραφεί περίπου 1,150 είδη ολοθούριων. Από αυτά, 53 είδη έχουν αναφερθεί από τη Μεσόγειο. Ειδικότερα στις ελληνικές θάλασσες απαντούν 34 είδη που ανήκουν σε 17 γένη (Koukouras&Sinis 1981, Pancucci – Papadopoulou 1996), με το HolothuriatubulosaGmelin, 1788, να αποτελεί ένα από τα πιο κοινά είδη στο Αιγαίο (Kazanidisetal. 2010, Antoniadou&Vafidis 2011, Kazanidisetal. 2014).

 

Βιβλιογραφία

 

AmonR.M.W, HerndlG.J. (1991). Deposit feeding and sediment: I. Interrelationship between Holothuriatubulosa (Holothuroidea, Echinodermata) and the sediment microbial community. Marine Ecology 12: 163–174

Antoniadou C., Vafidis D. (2011). Population structure of the traditionally exploited holothurian Holothuriatubulosa in the south Aegean Sea. Cahiers de biologie marine 52: 171–175

Coulon P., Jangoux M. (1993). Feeding rate and sediment reworking by the holothuroid Holothuriatubulosa (Echinodermata) in a Mediterranean seagrass bed off Ischia Island, Italy. Marine Ecology Progress Series 92: 201–204

Kazanidis G., Antoniadou C., Lolas A.P. et al. (2010). Population dynamics and reproduction of Holothuriatubulosa (Holothuroidea: Echinodermata) in the Aegean Sea. Journal of the Marine Biological Association of the United Kingdom 90: 895–901

Kazanidis G., Lolas A., Vafidis D. (2014). Reproductive cycle of the traditionally exploited sea cucumber Holothuriatubulosa(Holothuroidea: Aspidochirotida) in Pagasitikos Gulf, western Aegean Sea, Greece. Turkish Journal of Zoology 38: 306–315

Koukouras A., Sinis A. (1981). Benthic fauna of the North Aegean Sea II. Crinoidea and Holothuroidea (Echinodermata). Vie et  Milieu 3: 271–281

MacTavish T., Stenton-Dozey J., Vopel K., Savage C. (2012). Deposit-feeding sea cucumbers enhance mineralization and nutrient cycling in organically-enriched coastal sediments. PloS one 7: e50031

Meysman F.J., Middelburg J.J., Heip C.H. (2006). Bioturbation: a fresh look at Darwin’s last idea. Trends in Ecology & Evolution 21: 688–695

Pancucci-Papadopoulou M.A. (1996). Fauna Graeciae VI: The Echinodermata of Greece. Hellenic Zoological Society, Athens

Tortonese E., Vadon C. (1987). OursinsetHolothuries. p. 743-760. In: Fiches FAO d’identification des espèces pour les besoins de la pêche (révision I) – MéditerranéeetMer Noire. Zone de pêche 37. Volume I. W. Fischer, M.L. Bouchon& M. Scneider (Eds). FAO publications, Rome